علم و دانش برای قرن بیستم ویکم، الزامی جدید - سازمان علمی فرهنگی یونسکو

--------------------------------------------------------------------------------

علم و دانش برای قرن بیستم ویکم، الزامی جدید



سازمان علمی فرهنگی یونسکو

مقدمه

اعلامیه جهانی در خصوص دانش واستفاده از دانش

کنفرانس جهانی پیرامون دانش(1 جولای 1999)

1. علم برای آگاهی، آگاهی برای پیشرفت

2. علم برای صلح

3. علم برای توسعه

4. علم در جامعه و برای جامعه

1- ما همه در یک سیاره زندگی می کنیم و بخشی از کره زمین هستیم. ما به این تشخیص رسیده ایم که در موقعیت و شرایط فعلی ما، وابستگی در حال افزایش است. و این که آینده به طور طبیعی به سیستم های جهانی حمایت از حیات و بقای تمامی اشکال زندگی مرتبط می شود. ملت ها و دانشمندان جهان جهت پذیرش ضرورت و فوریت استفاده از دانش به شکلی مسئولیت پذیرانه در تمامی زمینه های علمی به منظور پاسخگویی به نیازها و آرزوهای انسان بدون سوء استفاده از این دانش فراخوانده می شوند. ما طالب همکاری فعال در تمامی زمینه های تلاش علمی مثل علوم طبیعی، زمین شناسی، زیست شناسی، مهندسی و علوم انسانی و اجتماعی هستیم.

در حالی که چارچوب عملکرد بر پویایی علوم طبیعی و نیز بر اثرات نامطلوب بالقوه آنها تاکید دارند. نیاز به درک تاثیر آنها بر جامعه و رابطه با جامعه دارند التزام به دانش همچون چالشها و مسئولیت های تنظیم شده در این اعلامیه متعلق به همه زمینه های علوم است. تمامی فرهنگ ها می توانند در ارزش جهانی دانش علمی مشارکت نمایند . علوم می بایست به صورت یک کلیت در خدمت انسانیت باشد و می بایست در تامین درک عمیق تر از طبیعت و جامعه برای تک تک افراد و کیفیت بهتر زندگی ومحیط زیست سالم و پایدار برای نسلهای آینده و حال مشارکت نمایند.

2- دانش علمی به ابداعات چشمگیری منجر شده است که فواید بسیاری به بشریت رسانده اند. امید به زندگی افزایش یافته است و درمان بسیاری از بیماری ها کشف شده است. تولیدات کشاورزی در بسیاری از مناطق جهان افزایش یافته اند تا به نیازهای جمعیت در حال رشد بشر پاسخ دهند. ابداعات تکنولوژیکی و استفاده از منابع جدید انرژی این فرصت را برای انسان ها به وجود آورده است که از کار دشوار رهایی یابند. آنها همچنین قادر به تولید طیف پیچیده و گسترده ای از فرایندها و محصولات صنعتی شده اند. تکنولوژی هایی بر پایه شیوه های نوین ارتباطات، استفاده از اطلاعات و محاسبه فرصت ها و چالشهای بی سابقه ای را برای تلاش علمی و به همان نسبت برای جامعه در سطح وسیع پدید آورنده اند. پیشرفت بی وقفه دانش علمی از آغاز، عملکردها و تکامل جهان و حیات، رویکردهای علمی ومفهومی را برای بشریت فراهم آورد که سلوک و چشم انداز آن را عمیقاً تحت تاثیر قرار می دهد.

3- علاوه بر مزیت های قابل اثبات آنها، کاربردهای پیشرفت های علمی و گسترش و توسعه فعالیت انسانی هم چنین به انحطاط زیست محیطی و بحرانهای تکنولوژیکی منجر شده، و در محرومیت یا نابرابری اجتماعی سهیم بوده است. به عنوان یک مثال، پیشرفت علمی، امکان تولید سلاح های پیشرفته، از جمله سلاح های مرسوم و سلاح های تخریب جمعی را فراهم کرده است. اکنون فرصتی برای درخواست کاهش منابع اختصاص یافته به توسعه و تولید سلاح های جدید و نیز برای تشویق تغییرِ حداقل جزیی، در تولید نظامی و تجهیزات تحقیقی برای کاربرد غیر نظامی وجود دارد. مجمع عمومی سازمان ملل متحد سال 2000 را به عنوان سال جهانی فرهنگ صلح و سال 2001 را به عنوان سال گفتگوی تمدنها در سازمان ملل به عنوان گام هایی به سوی صلح پایدار اعلام کرده است؛ جامعه علمی، به همراه بخش های دیگر جامعه، می تواند و باید بتواند نقش ضروری در این روند را ایفا کند.

4- امروزه، در حالی که پیشرفت های بی سابقه ای در علوم پیش بینی می شود، نیاز به بحث دموکراتیک آگاهانه و جدی در خصوص ایجاد و استفاده از دانش علمی وجود دارد. جامعه علمی و تصمیم گیرندگان باید در پی تقویت اعتماد عمومی و حمایت از علم از طریق چنین مباحثه ای باشند. تلاش های چشمگیرتر میان رشته ای، شامل علوم اجتماعی و نیز علوم طبیعی، شرط لازم سروکار داشتن با مسائل اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی، محیطی، جنسیت، اقتصادی و بهداشتی است. افزایش نقش علم برای دنیای عادلانه تر، پر رونق تر و پایدارتر به تعهد درازمدتِ همه سهام داران، اعم از خاص و عام، از طریق سرمایه گذاری بیشتر، تجدید نظر مناسب اولویت های سرمایه گذاری، و تقسیم کردن دانش علمی نیاز دارد.

5- اکثر مزایای علمی، در نتیجه عدم تقارن ساختاری بین کشورها، مناطق و گروه های اجتماعی، و در بین جنسیت ها، نابرابر توزیع می شوند. از آنجا که دانش علمی یک عامل تعیین کننده در ایجاد ثروت شده است، از این رو توزیع آن ناعادلانه تر شده است. آنچه فقیر(چه مردم و چه کشور) را از غنی مشخص تر می کند تنها این نیست که آنها سرمایه های کمتری دارند، بلکه آن است که آنها از دستاوردها و مزایای علمی تا حد زیادی محروم هستند.

6- ما، شرکت کنندگان در کنفرانس جهانی علم برای قرن بیست و یکم: الزامی جدید، گردآمده در بوداپستِ مجارستان، از 26 ژوئن تا 1 جولای 1999 زیر نظر سازمان علمی و فرهنگی، آموزشی سازمان ملل متحد(یونسکو) و انجمن ملی علوم سازمان ملل با در نظر گرفتن:

7- این که امروزه علوم طبیعی چه جایگاهی دارند و کجا را راهبری می کنند، تاثیر اجتماعی آنها چه بوده است و اجتماع از آنها چه انتظاری دارد،

8- این که در قرن بیست و یکم علم باید یک دارایی مشترک سودآور برای همه افراد براساسِ مسئولیت مشترک شود، این که علم یک منبع قدرتمند برای درک پدیده اجتماعی و طبیعی است، و این که انتظار می رود که نقش آن حتی در آینده بیشتر شود هم چنان که پیچیدگی رو به افزایش ارتباط بین جامعه و محیط، بهتر درک می شود،

9- نیاز همیشه رو به افزایش به دانش علمی در تصمیم گیری عمومی و خصوصی، شامل نقش موثر و چشمگیری است که به وسیله علم در طرح ریزی سیاست و تصمیم گیری های قانونی ایفا می شود.

10- این که دسترسی به دانش علمی برای اهداف صلح آمیز از سنِ خیلی زود، بخشی از حق آموزش متعلق به همه مردان و زنان است، و این که آموزش علم برای توسعه انسانی، برای ایجاد قابلیت علمی درونی و برای داشتن شهروندان مطلع و فعال، ضروری است،

11- این که تحقیق علم و کاربردهای آن ممکن است بهره های قابل توجهی در راستای رشد اقتصادی و توسعه انسانی پایدار، از جمله کاهش فقر داشته باشد، واین که آینده بشریت نسبت به قبل از آن وابستگی بیشتری به تولید عادلانه، توزیع و استفاده از دانش خواهد داشت،

12- این که تحقیق علمی یک نیرو محرکه مهم در زمینه بهداشت و حمایت اجتماعی است واین که کاربرد بیشتر دانش علمی به طور قابل ملاحظه ای باید سلامت انسان را افزایش دهد.

13- روند فعلی بین المللی ونقش حساس علم و دانش تکنولوژی در آن

14- نیاز فوری به کاهش اختلاف بین کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به وسیله افزایش ظرفیت و زیربنای علمی درکشورهای در حال توسعه

15- این که انقلاب ارتباطات و اطلاعات، مفاهیم جدید و موثرتر تبادل دانش علمی و تحقیق و آموزش در حال پیشرفت روز افزون پدید می آورد.

16- اهمیت تحقیق علمی و آموزش کامل و دستیابی وسیع به اطلاعات و داده های متعلق به حوزه عمومی

17- نقش ایفا شده توسط علوم اجتماعی در تحلیل تغییرات اجتماعی مرتبط با توسعه علمی و تکنولوژیک و جستجو برای راه حل های مشکلات ایجاد شده در این روند

18- پیشنهادات کنفرانسهای مهم، منعقد شده توسط سازمان های نظام ملل متحد و دیگران، و جلسات مرتبط با کنفرانس جهانی علوم،

19- این که تحقیق علمی و استفاده از دانش علمی، طبق اعلامیه جهانی حقوق بشر در پرتو اعلامیه جهانی در خصوص حقوق بشتر و ژنوم، انسان، باید به حقوق بشر و سرنوشت نسان ها احترام گذارد.

20- اینکه بعضی کاربردهای علم برای اشخاص و جامعه، محیط زیست و سلامتی انسان می تواند زیان بخش باشد، شاید حتی برای ادامه حیات نژادهای انسانی هم تهدید کننده باشد، و این که مشارکت علم به منظور صلح و پیشرفت، و برای امنیت و ایمنی جهانی ضروری است.

21- این که دانشمندان به همراه دیگر ایفا گران نقش اصلی، مسئولیت ویژه ای در جستجوی در کاربردهای علمی دارند که از لحاظ اخلاقی ناپسند هستند یا تاثیر نامطلوبی دارند.

22- ضرورت، به کار بستن و کاربردی کردن علوم در راستای نیازهای اخلاقی مناسب، براساس گفتگوی عمومی افزایش یافته، توسعه یافت.

23- این که جستجوی علم و استفاده از دانش علمی باید در راستای احترام به زندگی باشد و آن را با تمامی تنوعات آن همچون سیستمهای پشتیبان حیات سیاره ما حفظ کند

24- این که درمشارکت مردان و زنان در همه فعالیت های مرتبط علمی یک عدم توازن تاریخی وجود دارد

25- موانعی وجود دارند که مانع مشارکت کامل گروه های دیگر، از هر دو جنس، از جمله افراد ناتوان، افراد بومی و اقلیت های قومی شده اند و بعد گروه های منتسب به آسیب پذیر

26- این که نظامهای دانش محلی و سنتی، همانند ابراز پرجنب و جوش مشاهده و درک دنیا، به شکلی تاریخی مشارکت ارزشمندی در علم و تکنولوژی داشته و دارند. و اینکه یک نیاز برای محافظت، حمایت، تحقیق، و ارتقاء این میراث فرهنگی و دانش تجربی وجود دارد،

27- این که یک ارتباط جدید بین علم و جامعه برای غلبه بر فشار چنین مشکلات جهانی مثل فقر، فساد محیطی، بهداشت عمومی نامناسب، امنیت و آب و غذا ، به ویژه آنهایی که با رشد جمعیت مرتبط هستند، ضروری است.

28- نیاز به یک تعهد قوی به علم در بخشی از دولت ها، جامعه مدنی و بخش تولیدی، همچون تعهد قوی دانشمندان به رفاه جامعه وجود دارد.

ادامه اعلامیه:

1. علم برای دانش؛ دانش برای پیشرفت

29- نقش ذاتی تلاش علمی، انجام جستجوی تمام و کمال و جامعه در طبیعت و جامعه است، که به دانش جدید می انجامد. این دانش جدید، توسعه آموزشی، فرهنگی و عقلانی را فراهم می کند و به مزیت های اقتصادی و پیشرفت های تکنولوژیکی منجر می شود. ترویج تحقیقات بنیادی و مسئله محور برای دستیابی به رشد و پیشرفت درونی ضروری است.

30- دولت ها، از طریق سیاست های علمی ملی و در عمل به عنوان کاتالیزورهایی برای تسهیل تعامل و ارتباط بین سهام داران، باید نقش کلیدی پژوهش علمی را در فراگیری دانش، در تربیت دانشمندان و در آموزش عمومی به رسمیت بشناسند. تحقیق علمی سرمایه گذاری شده توسط بخش خصوصی یک عامل حیاتی برای توسعه اجتماعی – اقتصادی شده است، ولی این نمی تواند نیاز به تحقیق سرمایه گذاری شده توسط بخش دولتی را نادیده بگیرد. هر دو بخش باید با همکاری نزدیک به شیوه ای مکمل در سرمایه گذاری تحقیقات علمی برای اهداف بلندمدت کار کنند.

سرمایه گذاری در تحقیقات علمی برای اهداف طولانی مدت

2. علم برای صلح

31- جوهره تفکر علمی، توانایی بازبینی مسائل از جنبه های مختلف و جستجوی توضیحات پدیده های طبیعی و اجتماعی است که دائماً در معرض تجزیه و تحلیل انتقادی قرار می گیرند. از این رو، علم مبتنی بر تفکر آزاد و انتقادی است که این امر در یک جهان دموکراتیک لازم و ضروری است. جامعه علمی از سنتی پایدار بهره مند است که ملت ها، مذاهب و نژاد را ارتقا می بخشد و باید همچنانکه در اساسنامه یونسکو ذکر شد«مسئولیت اخلاقی وعقلانی بشر» که مبنای فرهنگ صلح است را ترویج نماید. همکاری جهانی در میان دانشمندان، مشارکت سودمند و با ارزشی برای امنیت جهانی و توسعه تعاملات صلح آمیز میان ملتهای مختلف، جوامع و فرهنگها ایجاد می کند. و می تواند برای پیش بردن گامهای بعدی در جهت خلع سلاح، ازجمله خلع سلاح هسته ای باشد.

32- دولتها و جوامع در سطح وسیع باید از ضرورت استفاده از علوم طبیعی و اجتماعی و تکنولوژی به عنوان ابزارهایی برای بیان علل اصلی و پیامدهای تضادها کشمکش و درگیری ها آگاه باشند. سرمایه گذاری در تحقیقات علمی که آن مورد را اظهار می نماید، باید افزایش یابد.

3. علم برای توسعه

33- امروزه علم و کاربردهایش بیشتر از همیشه برای توسعه و پیشرفت ضروری و لازم است. تمامی سطوح دولت و بخش خصوصی باید از ایجاد ظرفیت فنی و علمی توزیع شده به صورت یکسان وکافی از طریق آموزش مناسب و برنامه های تحقیقاتی به عنوان یک زیربنای ضروری برای توسعه عمیق اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی حمایت به عمل آورند. این مسئله به طور خاص برای کشورهای در حال توسعه ضروری است. پیشرفت تکنولوژی احتیاج به یک بنیان علمی محکم دارد و نیاز است که به شکل کاملاً قاطعانه به سمت فرایند تولید سالم و ایمن، اثر بخشی بیشتر در استفاده از منابع و محصولات دوستدار محیط زیست هدایت شود. علم و تکنولوژی باید همچنین کاملاً قاطعانه به سمت جوانب اشتغال بهتر، بهبود رقابتها و عدالت اجتماعی بروند. سرمایه گذاری در علم و تکنولوژی در هر دو این اهداف مدنظر بوده است و در یک درک بهتر و حفاظت گونه منابع طبیعی سیاره، تنوع حیات و سیستم های حفاظتی حیات می بایست افزایش داده شوند. هدف باید حرکت به سوی استراتژیهای توسعه پایدار از طریق تلفیق جنبه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی باشد.

34- آموزش علم در سطح وسیع، بدون تبعیض و شامل همه سطوح و روش ها، یک شرط اساسی برای دموکراسی و تضمین توسعه پایدار است. در سالهای اخیر، اقدامات جهانی، برای ترویج آموزش پایه و ابتدایی برای همه صورت گرفته است. ضروری است نقش اساسی ایفا شده بواسطه زنان در بکارگیری توسعه علمی در محصولات غذایی و مراقبتهای بهداشتی و سلامتی به طور کامل و تلاشهای صورت پذیرفته جهت تقویت درک آنها از پیشرفت های علمی دراین حوزه ها به رسمیت شناخته شود. در این جایگاه است که نیاز است تحصیل علم، ارتباط و تعمیم صورت پذیرد و همچنان نیاز است به گروه های منزوی توجه ویژه شود. بیش از همیشه نیاز است که سواد علمی، توسعه و گسترش یابد در تمامی فرهنگ ها و همه بخشهای جامعه همچون مهارتها و توانایی استدلال و قدردانی از ارزشهای اخلاقی به طوریکه مشارکت عمومی در تصمیم گیری مربتط با بکارگیری دانش جدید بهبود یابد. پیشرفت در علم، نقش دانشگاه ها را بویژه در ارتقاء و به روز سازی آموزش علم و هماهنگی در تمامی سطوح آموزش، مهم می نماید . در همه کشورها، خصوصاً کشورهای درحال توسعه نیاز به تقویت تحقیقات علمی در آموزش عالی است، شامل برنامه های پس از فارغ التحصیلی جهت پاسخگویی به اولویت های ملی .

35- ایجاد ظرفیت علمی می بایست با همکاری های بین المللی و منطقه ای به منظور تضمین توسعه برابر و انتشار و بهره وری خلاقیت انسانی بدون تبعیض هیچ یک از کشورهای مخالف، گروه ها یا افراد حمایت شود. همکاری میان کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه باید مطابق با اصول دسترسی کامل و باز به اطلاعات، برابری و منفعت دو جانبه، در همه تلاشهای همکاری، تنوع سنت ها و فرهنگها می بایست لحاظ شوند. جهان توسعه یافته مسئوولیت تقویت فعالیت های مشارکتی در زمینه علوم با کشورهای در حال توسعه و درحال گذار را بر عهده دارد. کمک به ایجاد یک گروه انتقادی از تحقیقات ملی در علوم از طریق همکاریهای بین المللی و منطقه ای بویژه برای دولت های کوچک و حداقل کشورهای توسعه یافته مهم است. ساختارهای علمی همچون دانشگاه ها برای کارکنانی که می بایست در کشور خودشان با نظر به وظایف و امور آتی در آن کشور آموزش داده شوند، ضروری است. از طریق این تلاشها و موارد دیگر، شرایطی که منجر به تحول و دگرگونی مغز می شود، می بایست ایجاد شود. هیچ یک از اقدامات اتخاذ شده نباید محدود کننده گردش دانشمندان باشد.

36- پیشرفت دانش نیازمند انواع مختلف همکاری در سطوح دولتی، غیردولتی و بین دولتها است همچون پروژه های چندجانبه، شبکه های تحقیقاتی شامل شبکه های جنوب- جنوب، مشارکتها شامل اجتماعات علمی کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه به منظور برآوردن نیازهای همه کشورها و تسهیل پیشرفت آنها، کمک هزینه های تحصیلی و بورس ها و ترویج تحقیقات گروهی، برنامه هایی برای تسهیل تبادل دانش، توسعه مراکز تحقیقات علمی شناخته شده در سطح بین المللی، مخصوصاً کشورهای در حال توسعه، توافقهای بین المللی برای ارتقا گروهی، ارزیابی و سرمایه گذاری پروژه های میلیونی دسترسی گسترده به آنها. میزگردهای بین المللی برای ارزیابی علمی مسائل پیچیده، توافق های بین المللی برای دوره های آموزش پس از فارغ التحصیلی. ابتکارات جدید برای همکاری میان رشته ای مورد نیاز است. ویژگی بین المللی تحقیقات بنیادی می بایست به شکلی مهم با افزایش حمایت از پروژه های تحقیقات بلند مدت و پروژه های مشارکت بین المللی بویژه آنهایی که منفعت جهانی دارند، تقویت شود. این رابطه می بایست به ضرورت ادامه حمایت از تحقیقات توجه ویژه ای مبذول دارد. این امکانات و تسهیلات توسط دانشمندان کشورهای در حال توسعه می بایست به شکلی فعال حمایت شود و براساس برتری علمی برای همه گشوده باشد.

استفاده از فناوریهای اطلاعات و ارتباطات، خصوصاً بواسطه شبکه ها، باید به عنوان ابزار ترویج جریان دانش توسعه و گسترش یابد. به طور هم زمان، به منظور تضمین آنکه استفاده از این تکنولوژی ها منجر به انکار یا محدودیت رونق فرهنگ های مختلف و ابزارهای بیان نشود و می بایست مراقبت صورت پذیرد.

37- بر همه کشورها است که به اهداف تنظیم شده دراین اعلامیه در راستای شیوه ها و رویکردهای بین المللی پاسخ دهند. در اولین مکان، استراتژیهای ملی و تدارکات نهادی و سیستم های سرمایه گذاری می بایست تشکیل شوند تا نقش علوم درتوسعه پایدار را در درون بافت جدید تقویت نمایند.

بخصوص آنها باید شامل: یک سیاست ملی طولانی مدت در خصوص علمی باشند که می بایست با همراهی اکثریت عمومی و کارگزاران خصوصی توسعه یابد، توسعه همکاری میان موسسات تحقیق و توسعه، دانشگاه ها و صنعت بعنوان بخشی از سیستم های نوآوری ملی، ایجاد و حفظ موسسات ملی مدیریت و ارزیابی ریسک، کاهش آسیب پذیری، ایمنی و سلامتی و بهداشت و مشوقین. سرمایه گذاری، تحقیق ونوآوری .

از پارلمانها و دولتها باید برای تهیه اصول قانونی نهادی واقتصادی برای تقویت علمی و ظرفیت تکنولوژی در بخشهای عمومی و خصوصی و تسهیل تعامل آنها دعوت بعمل می آید. تصمیم گیری در علم و الویت گذاری باید جزیی از برنامه ریزی توسعه همه جانبه و شکل دهی استراتژی های توسعه پایدار شود. در این شرایط ابتکار عمل اخیر کشورهای طلبکار برای آغاز فرایند کاهش بدهی کشورهای در حال توسعه منجر به تلاش گروهی کشورهای درحال توسعه و توسعه یافته جهت ایجاد مکانیسم هایی برای سرمایه گذاری به منظور تقویت سیستم های تحقیقاتی تکنولوژیکی و علمی و منطقه ای ملی خواهد شد.

38- دارایی های فکری نیاز است که به شیوه ای درست مبتنی براصول جهانی حفاظت شود و دسترسی به داده و اطلاعات برای تقبل کار علمی و برگردان نتایج تحقیق علمی به فواید آشکار برای جامعه ضروری است. اقدامات می بایست به شکلی صورت پذیرند که ارتقای روابط میان حفاظت حقوق دارایی های فکری و توزیع دانش علمی را که به شکل دو جانبه حمایت گر می باشند، را سبب شوند.

نیاز به بررسی میزان، وسعت و کاربرد حقوق دارایی های فکری در ارتباط با تولید عادلانه، توزیع و استفاده از دانش وجود دارد. و همچنین نیاز به توسعه بیشتر چارچوب های قانونی، ملی مناسب برای همخوانی با نیازهای خاص کشورهای در حال توسعه و دانش سنتی فرآورده ها و آن جهت تضمین تشخیص آنها و حفاظت کافی براساس توافق آگاهانه مالکان سنتی و یا مرسوم این دانش وجود دارد.

علم در جامعه و علم برای جامعه

39-انجام تحقیقات علمی و استفاده از دانش آن تحقیق می بایست همواره مبتنی بر هدف رفاه بشریت، از جمله کاهش فقر، احترام به ارزش و حقوق انسانها و محیط زیست جهانی و مسئولیت در قبال نسلهای حال و آینده باشد.

در اینجا باید تعهدی در برابر این اصول مهم توسط تمامی احزاب مطرح وجود داشته باشد.

40- یک جریان آزاد اطلاعات درخصوص همه فواید ونتایج احتمالی اکتشافات جدید و تکنولوژی هایی که جدیداً توسعه یافته اند می بایست به دست آورده شود. بنابراین مسائل اخلاقی می توانند به شیوه ای مناسب مورد بحث قرار گیرند. هر کشوری باید اقدامات مناسب انجام عملی علمی واستفاده از دانش علمی و کاربردهای آن ایجاد کند. اینها باید شامل شیوه هایی برای رفتار همراه با مخالفت و رفتار بامخالفان به صورت عادلانه و به نحوی پاسخگویانه باشد. کمیسیون جهانی درباره اخلاق در دانش علمی وتکنولوژی توانست ابزارهای تعامل در این رابطه را تعبیه نماید.

41- همه علوم باید به تعهدات خودشان براساس استانداردهای بالای اخلاقی عمل کند و یک اصل اخلاق مبتنی بر هنجارهای مربوط محفوظ بر ابزارهای حقوق بشر بین المللی می بایست برای مشاغل علمی ایجاد شود. مسئولیت اجتماعی دانشمندان خواستار آن است که آنها استانداردهای بالای صداقت علمی وکنترل کیفیت، تسهیم دانش شان، ارتباط با همگان و آموزش نسل جوان را حفظ کنند. قدرتمندان سیاسی می بایست به چنین اعمالی که توسط دانشمندان صورت می پذیرد احترام بگذارند. به طور کلی علم می بایست شامل اخلاق علمی همچون تعلیم و تربیت و آموزش علوم تاریخ و فلسفه نتایج فرهنگی آنها باشد.

42- دسترسی یکسان به علم فقط خواسته های اخلاقی و اجتماعی برای توسعه انسانی نیست. بلکه همچنان برای تشخیص پتانسیل کامل جوامع علمی در سراسر جهان و نیز برای جهت دادن به پیشرفت های علمی در راستای برآوردن نیازهای بشریت، ضروری است مشکلاتی که پیش روی زنان که تشیکل دهنده بیش از نیمی از جمعیت جهانی به عنوان شرکت کننده، دنبال کننده و پیش رونده درکار علوم و سهیم شدن درتصمیم گیری درخصوص علم وتکنولوژی هستند می بایست فی الفور و اضطراری نشان داده شوند. به شکل برابر، یک نیاز ضروری جهت بیان مشکلاتی که گروه های آسیب پذیر با آنها مواجه می شوند و مانع از مشارکت موثر و کامل آنها است احساس شود.

43- دولتها و دانشمندان جهان باید مشکلات پیچیده بهداشت ضعیف و افزایش نابرابریها میان کشورهای مختلف ومیان اجتماعات مختلف در محدوده یک کشور در زمینه بهداشت را با هدف افزایش استاندارد سلامتی به شکلی منصفانه و تقویت شده و بهبود مراقبتهای سلامتی برای همگان، بیان نمایند.

این امر نیز از طریق آموزش بواسطه استفاده از پیشرفت های تکنولوژیکی و علمی بواسطه توسعه مشارکت بلند مدت میان تمامی سهام داران و بواسطه وارد کردن برنامه ها به وظایف.

44- ما شرکت کنندگان کنفرانس جهانی علم در قرن بیست و یکم: یک الزام، جدید، متعهد می شویم که هر تلاشی را جهت ترویج گفتگو میان اجتماع علمی و جامعه، برای رفع تمامی تبعیض ها را در رابطه با آموزش و فواید تقویت فرهنگ علمی و کاربرد صلح آمیز آن در سراسر جهان وجهت ارتقای استفاده ازدانش علمی برای رفاه جمعیت و برای توسعه و صلح پایدار با در نظر داشتن اصول اخلاقی ترسیم شده در بالا انجام دهیم و توجه می نماییم که دستور جلسه کنفرانس علم-چارچوبی برای عمل- شمایی کاربردی جهت التزام و تعهد جدید به علم می دهد و می تواند به عنوان یک راهنمای استراتژیک برای مشارکت درون سیستمی ملل متحد و تمامی سهام داران درتلاش علمی در سالهایی که پیش رو است، باشد.

45- بنابراین ما این اعلامیه را در خصوص علم و کاربرد علمی دانش تصویب می کنیم و در خصوص دستور جلسه علمی موافقت می نماییم. چارچوب عمل به عنوان ابزار نیل به اهدافی که دراعلامیه آمده است و در خواست از یونسکو و 1CSU جهت ارایه اسناد به کنفرانس عمومی یونسکو و نیز به مجمع عمومی 1CSU در شناسایی و اجرای فعالیت های آتی در برنامه های مربوط و هماهنگی و تجهیز حمایت تمامی اعضا بویژه آنهایی که در نظام ایالات متحده هستند به منظورتقویت همکاری و هماهنگی بین المللی در علم تدوین شده است.

ترجمه: قدسی بیات